Nangyari ito nung bata pa si Jose. Noong sila ay nabibilang sa matataas na pamilya sa Nayon ng Malusak. Sila ay dating kilala bilang pinakamayaman sa kanilang lugar ngunit nagbago ito. Masagana sana silang namumuhay sa kanilang nayon kasama ng kanyang inang si Josefina at mga nakakatandang kapatid na sina Juan na panganay at Nene ang pangalawa samantalang si Jose ang bunso. Nagmamay-ari ang pamilya nila ng isang malaking pabrika sa kanilang nayon. Ito ay pabrika ng kanyang amang si Pedring at nagbigay ng kabuhayan sa kanilang mga ka nayon. Ang pabrikang ito ay pinanggagalingan ng mga papel, plastic at tela.
Ngunit itong pabrikang ay nagdudulot din ng hindi magandang epekto sa kapaligaran at kalusugan ng nakakarami. Marami ang nagrereklamo kay Lolo Pedring ngunit para lang pipi't bulag at bingi sya sa mga samo ng kanyang mga kanayon. Dumadami at lumalaki ang produksyon ng kanyang pabrika at dumadami din ang mga nagtatrabaho dito kaakibat din nito ang pagdami ng mga taong nagkakasakit.
Patuloy ang pag-itim ng mga ilog, pagdumi ng hangin pati na rin ang budhi ni Lolo Pedring. Para sa kanya basta kumikita ang kanyang kabuhayan at madami may trabaho ay ayos lang subalit kabaligtaran ito ng tunay na nangyayari sa kanyang paligid.
Isang dapit hapon, may isang di inaaasahang pangyayari ang naganap. Ito ay lalong ikinagalit ng mga taga nayon. Lubos silang nahapis at lalong namuhi kay Lolo Pedring. Ang pangyayaring ito ang nagbago ng buhay niya. Sa hapong iyon, naglalakad si Maria sa may ilog kung saan malapit ang mga pabrika ni Lolo Pedring at nagbubuga ng nakaitim na usok na may halong asupre, isang iskolar ng bayan at kandidato sa pagka"valedictorian" sa kanilang paaralan. Nakatanggap din siya ng parangal mula sa Gobernador ng lalawigan. Siya ang inaaasahan ng nayon na magbibigay dangal ngunit nangyari ang di dapat mangyari. Nakalanghap si Maria ng usok mula sa pabrika na naging dahilan nang pagkawala ng kanyang malay. Nagkaroon siya ng matinding karamdaman dahil sa kemikal na nalanghap nya sa usok ng pabrika na ikinamatay nya.
Lubos na nagdamdam ang mga taga nayon. Nagalit at nagpupuyos. Kinausap muli siya ng buong nayon na itigil na at isara ang mga pabrika. Subalit, parang manhid na hindi nakinig si Lolo Pedring. Pinagpatuloy nya parin ang produksyon ng kanyang pabrika kahit pa ang asawa na nya mismo ang kumausap sa kanya.
Umabot sa puntong pati ang asawa nya ay nagkasakit at namatay dulot ng nakakalasong hangin sa paligid dahil sa pabrika. Sa nangyaring ito iniwan siya ng kanyang mga anak at isinumpang di patatawarin ang kanilang ama. Lubos na nasadlak sa pagsisisi ang matanda na idinaan nya sa pambababae, at pagsusugal. Umabot sa puntong naisanla nya ang kanyang mga ariarian pati ang bahay na pinundar nilang mag asawa ay naibenta nya. Nalulong sa masamang bisyo si Lolo Pedring. Nawala sa kanya ang lahat. Ang bahay nya, asawa at mga anak ay nawala sa kanya.
Nagpalakad lakad siya sa kawalan. Naging palaboy at walang matirhan. Sumisilong siya sa isang terminal ng mga pedicab sa kabilang baryo. Naging tahanan nya ang kanto ng Baryo Patawad.
Isang araw, habang siya ay namamalimos, sumasamo sa mga taong nagdaraan para pagbigyan siya ng limos, sa kanyang malabong paningin nahagip ng isang tao ang kanyang atensyon. Nakita nyang dumaan sa kanyang kinakanlungan ang bunso nyang anak na si Jose. Sumigaw sya, tinatawag nya ito. JOSE, Jose!!!. Subalit parang bingi si Jose at di sya narinig. Tiningnan sya nito saglit pero parang di sya kilala. Jose, Jose, patuloy nyang pagsamo kahit pa paos na ang kanyang boses dahil sa sakitng kanyang pagluha pero di parin sya pinansin ng kanyang anak.
Kinagabihan, pag-uwi ni Jose sa tinutuluyan nilang bahay na magkakapatid sinabi nyang nakita nya ang kanilang ama sa may kanto ng Baryo Patawad, payat at mukhang may sakit. Napagpasyahan ng magkakapatid na bumalik sa lugar kung nasaan ang kanilang ama. Subalit, nung gabi ding iyon sa kinaroroonan ni Lolo Pedrong mayroong digmaang nagaganap. Nagtatalo ang kamatayan at buhay sa mga oras na yun. Tumatangis si Lolo Pedring. Humihingi nang karapatan sa mga anak kahit pa hindi nila ito naririnig. Umiiyak. Lumuluha at kanyang sinabi,"mga anak patawarin nyo ko sa aking mga nagawa. Nang dahil sa akin namatay ang inyong ina at nawala ang ating kabuhayan. Patawad mga anak." Hanggang nagsara na ang mga talukap sa mata ni Lolo Pedring.
Kinabukasan pagdating ng kanyang mga anak, huli na ang lahat. Lubos silang nanangis at nagsisi nang may nakapagsabi namayapa na ang matandang nakatira sa kantong iyon na syang ama nila na si Lolo Pedring. Nanghihinayang ang magkakapatid na namatay ang ama nila na hindi man lang naririnig mula sa kanilang bibig ang kapatawarang inaasam nito.
Ngunit itong pabrikang ay nagdudulot din ng hindi magandang epekto sa kapaligaran at kalusugan ng nakakarami. Marami ang nagrereklamo kay Lolo Pedring ngunit para lang pipi't bulag at bingi sya sa mga samo ng kanyang mga kanayon. Dumadami at lumalaki ang produksyon ng kanyang pabrika at dumadami din ang mga nagtatrabaho dito kaakibat din nito ang pagdami ng mga taong nagkakasakit.
Patuloy ang pag-itim ng mga ilog, pagdumi ng hangin pati na rin ang budhi ni Lolo Pedring. Para sa kanya basta kumikita ang kanyang kabuhayan at madami may trabaho ay ayos lang subalit kabaligtaran ito ng tunay na nangyayari sa kanyang paligid.
Isang dapit hapon, may isang di inaaasahang pangyayari ang naganap. Ito ay lalong ikinagalit ng mga taga nayon. Lubos silang nahapis at lalong namuhi kay Lolo Pedring. Ang pangyayaring ito ang nagbago ng buhay niya. Sa hapong iyon, naglalakad si Maria sa may ilog kung saan malapit ang mga pabrika ni Lolo Pedring at nagbubuga ng nakaitim na usok na may halong asupre, isang iskolar ng bayan at kandidato sa pagka"valedictorian" sa kanilang paaralan. Nakatanggap din siya ng parangal mula sa Gobernador ng lalawigan. Siya ang inaaasahan ng nayon na magbibigay dangal ngunit nangyari ang di dapat mangyari. Nakalanghap si Maria ng usok mula sa pabrika na naging dahilan nang pagkawala ng kanyang malay. Nagkaroon siya ng matinding karamdaman dahil sa kemikal na nalanghap nya sa usok ng pabrika na ikinamatay nya.
Lubos na nagdamdam ang mga taga nayon. Nagalit at nagpupuyos. Kinausap muli siya ng buong nayon na itigil na at isara ang mga pabrika. Subalit, parang manhid na hindi nakinig si Lolo Pedring. Pinagpatuloy nya parin ang produksyon ng kanyang pabrika kahit pa ang asawa na nya mismo ang kumausap sa kanya.
Umabot sa puntong pati ang asawa nya ay nagkasakit at namatay dulot ng nakakalasong hangin sa paligid dahil sa pabrika. Sa nangyaring ito iniwan siya ng kanyang mga anak at isinumpang di patatawarin ang kanilang ama. Lubos na nasadlak sa pagsisisi ang matanda na idinaan nya sa pambababae, at pagsusugal. Umabot sa puntong naisanla nya ang kanyang mga ariarian pati ang bahay na pinundar nilang mag asawa ay naibenta nya. Nalulong sa masamang bisyo si Lolo Pedring. Nawala sa kanya ang lahat. Ang bahay nya, asawa at mga anak ay nawala sa kanya.
Nagpalakad lakad siya sa kawalan. Naging palaboy at walang matirhan. Sumisilong siya sa isang terminal ng mga pedicab sa kabilang baryo. Naging tahanan nya ang kanto ng Baryo Patawad.
Isang araw, habang siya ay namamalimos, sumasamo sa mga taong nagdaraan para pagbigyan siya ng limos, sa kanyang malabong paningin nahagip ng isang tao ang kanyang atensyon. Nakita nyang dumaan sa kanyang kinakanlungan ang bunso nyang anak na si Jose. Sumigaw sya, tinatawag nya ito. JOSE, Jose!!!. Subalit parang bingi si Jose at di sya narinig. Tiningnan sya nito saglit pero parang di sya kilala. Jose, Jose, patuloy nyang pagsamo kahit pa paos na ang kanyang boses dahil sa sakitng kanyang pagluha pero di parin sya pinansin ng kanyang anak.
Kinagabihan, pag-uwi ni Jose sa tinutuluyan nilang bahay na magkakapatid sinabi nyang nakita nya ang kanilang ama sa may kanto ng Baryo Patawad, payat at mukhang may sakit. Napagpasyahan ng magkakapatid na bumalik sa lugar kung nasaan ang kanilang ama. Subalit, nung gabi ding iyon sa kinaroroonan ni Lolo Pedrong mayroong digmaang nagaganap. Nagtatalo ang kamatayan at buhay sa mga oras na yun. Tumatangis si Lolo Pedring. Humihingi nang karapatan sa mga anak kahit pa hindi nila ito naririnig. Umiiyak. Lumuluha at kanyang sinabi,"mga anak patawarin nyo ko sa aking mga nagawa. Nang dahil sa akin namatay ang inyong ina at nawala ang ating kabuhayan. Patawad mga anak." Hanggang nagsara na ang mga talukap sa mata ni Lolo Pedring.
Kinabukasan pagdating ng kanyang mga anak, huli na ang lahat. Lubos silang nanangis at nagsisi nang may nakapagsabi namayapa na ang matandang nakatira sa kantong iyon na syang ama nila na si Lolo Pedring. Nanghihinayang ang magkakapatid na namatay ang ama nila na hindi man lang naririnig mula sa kanilang bibig ang kapatawarang inaasam nito.
#pagpapatawad #hulina #pagsisi
DREJr 2009
Comments
Post a Comment